Alerji

Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de alerji hastalıkları her geçen gün artmaya devam etmektedir. Alerjik hastalıklar, çocuklarda ve yetişkinlerde sık görülen hastalıklardır. Alerji, bağışıklık sisteminden vücuda giren veya temas eden maddelere karşı oluşan aşırı tepkidir. Alerjik reaksiyona neden olan maddelere alerjen denir. Alerji bazen çok hafif belirtilerle kendini gösterirken bazen de hayati tehlikeye neden olacak kadar ciddi alerji belirtileri de göstermektedir. Vücudumuzun vereceği anormal yanıt ise kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.

 

Alerji Nasıl Gelişir?

Alerjik bir reaksiyon tipik olarak burun, akciğerler, boğaz, sinüsler, kulaklar, mide ya da ciltte oluşan semptomları tetikler. Bazı insanlar için alerjiler astım semptomlarını da tetikleyebilmektedir. En ciddi vakalarda, anafilaksi (Alerjik Şok) adı verilen hayatı tehdit eden bir reaksiyon meydana gelebilir.

Aşağıdaki durumlarda alerjinin gelişme olasılığı daha yüksektir:

·       Ailede astım veya saman nezlesi, kurdeşen veya egzama gibi alerjiler varsa

·       Çocukluk döneminde Astım veya başka bir alerjik duruma sahipseniz

Alerji hastalıkları birçok nedenle ortaya çıkabilir ancak genetik yatkınlık bu hastalıkların ortaya çıkmasında son derece önemli bir etkendir. Genetik yatkınlıkla birlikte zamanla çevremizde karşılaştığımız alerjenlere karşı duyarlanıp alerji belirtileri ortaya çıkabilir. Çevre ve genetik; alerjik hastalıkların ortaya çıkmasında birbirinden ayrılmayan iki önemli etkendir.

Alerji Belirtileri Nelerdir?

Alerji belirtileri, ilgili alerjene bağlı olarak gelişen alerji semptomları solunum yollarını, sinüsleri ve burun kanallarını, cildi ve sindirim sistemini etkileyebilir. Alerjik reaksiyonlar hafif veya şiddetli olabilir. Bazı ciddi vakalarda alerji, anafilaksi olarak bilinen hayati tehlikeye neden olan  bir reaksiyonu tetikleyebilir.

Başlıca Alerji Belirtileri Nelerdir?

Alerjik rinit (saman nezlesi) belirtileri;

·       Hapşırma

·       Burun, gözler veya damakta kaşıntı

·       Burun akıntısı, burun tıkanıklığı

·       Sulu, kırmızı veya şişmiş gözler (konjonktivit)

Gıda alerjisinin belirtileri;

·       Ağızda karıncalanma

·       Dudaklar, dil, yüz veya boğazın şişmesi

·       Kurdeşen

·       Anafilaksi

Böcek sokması alerjisinin belirtileri;

·       Sokma bölgesinde geniş bir şişlik alanı (ödem)

·       Vücudun her yerinde kaşıntı veya kurdeşen

·       Öksürük, göğüste sıkışma, hırıltı veya nefes darlığı

·       Anafilaksi

İlaç alerjisinin belirtileri;

·       Kurdeşen

·       Cilt kaşıntısı

·       İsilik

·       Yüz şişmesi

·       Hırıltı

·       Anafilaksi

Egzama olarak da bilinen alerjik bir cilt rahatsızlığı olan atopik dermatitin belirtileri;

·       Kaşıntı

·       Kızarma

·       Pullanma veya soyulma

Anafilaksi:

Yiyecekler ve böcek sokma alerjileri dahil olmak üzere bazı alerji türleri, anafilaksi olarak bilinen şiddetli bir reaksiyonu tetikleyebilir. Hayatı tehdit edici bir tıbbi acil durum olan anafilaksiye neden olabilir. Anafilaksi belirtileri ve semptomları şunları içerir:

·       Bilinç kaybı

·       Kan basıncında düşüş

·       Şiddetli nefes darlığı

·       Deri döküntüsü

·       Baş dönmesi

·       Zayıf nabız

·       Mide bulantısı ve kusma

 

Alerjik Hastalıklarda Tanı

Alerji durumunun  olup olmadığını değerlendirmek için doktorunuz;

·       Alerji belirtileri ve semptomları hakkında ayrıntılı sorular sorar

·       Ayrıntılı fizik muayene yapar

·       Belirtilerin ve olası tetikleyicilerin ayrıntılı bir günlüğünü tutmanızı isteyebilir.

Gıda alerjiniz varsa, doktorunuz;

·       Yediğiniz yiyeceklerin ayrıntılı bir günlüğünü tutmanızı ister

·       Alerji değerlendirmesi sırasında şüpheli yiyeceği yemeyi bırakıp bırakmadığınızı sorar.

Alerjenler

Bağışıklık sistemimiz normalde zararsız bir maddeyi tehlikeli bir madde olarak gördüğünde alerkik hastalıklar  başlar. Daha sonra bağışıklık sistemi, söz konusu alerjen için antikor üretir. Yine alerjene maruz kalındığında, bu antikorlar, alerji semptomlarına neden olan histamin gibi bir dizi bağışıklık sistemi kimyasallarını serbest bırakabilir.

Yaygın alerji tetikleyicileri şunları içerir:

·       Havadan kaynaklanan alerjenler polen, hayvan kepeği, toz akarları ve küf gibi alerjenlerdir

·       Bazı gıdalar, özellikle yer fıstığı, ağaç fındıkları, buğday, soya, balık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta ve süt

·       Böcek sokmaları bal arısı veya yaban arısı gibi

·       İlaçlar, özellikle penisilin veya penisilin bazlı antibiyotikler

·       Lateks veya dokunduğunuz, alerjik cilt reaksiyonlarına neden olabilecek diğer maddelerdir.

Alerjik Hastalıklar

Çocuklarda alerji hastalıklar çok farklı şekilde kendini gösterebilir. Bazen sadece bir organda hasara yol açarken bazen de tüm vücudumuzu etkileyecek sorunlara yol açar. Solunum sisteminde alerjik rinit ve astım belirtileri görülürken daha sonra egzam aürtiker gibi cilt belirtileri veya gastrit reflü gibi sindirim sistemi belirtileri ortaya çıkabilir. Bu yüzden alerjik hastalıkların zaman içinde diğer belirtiler ile kendini gösterebileceği unutulmamalıdır.

Alerjik hastalıklar içerisinde  en sık karşılaşılanlar ve bu hastalıkların belirtileri aşağıda sıralanmıştır. Bu hastalık veya şikayetlerin birbirleri ile etkileşim halinde olduğu yani bir arada görülebileceğinin akılda tutulması gerekir.

Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi), ülkenin farklı yerlerinde yılın farklı zamanlarında havada taşınan polenlerden kaynaklanır.

Alerjik rinit, evcil hayvan tüyü, küf, toz akarları ve hamamböceği parçacıklarından gelen pislikler üzerinde bulunan kurumuş deri parçaları, idrar ve tükürük gibi sıradan iç mekan alerjenleri tarafından da tetiklenebilir. Belirtiler tipik olarak yıl boyunca meydana geldiğinden, buna süreğen alerjik rinit de denir.

Alerjen tetikleyicilere ek olarak, duman ve güçlü koku gibi tahriş edici maddelerden veya havanın sıcaklığı ve nemindeki değişimlerden kaynaklanan belirtiler görülebilir. Bunlar alerjik rinitin burun zarında iltihaplanmaya yol açması nedeniyle oluşur ve duyarlılığı arttırır.